در نشست قبلی اوپک، علاوه بر دو کشور ایران و کویت که نامزدهایی برای احراز پست دبیرکلی معرفی کرده بودند، سه کشور لیبی، نیجریه و اندونزی نیز به این رقابت پیوستند.
انتخاب دبیرکل اوپک در نشست «ابوجا» با چالش‌هایی همراه بود. در این نشست، کشورهای کویت، اندونزی و نیجریه که نامزدهایی برای پست دبیرکلی معرفی کرده بودند با اعلام نامزد لیبی برای احراز این پست، از پیگیری به کرسی نشاندن نامزدهای خود به نفع رقیب لیبیایی، انصراف می‌دهند.«عبدالله البدری» رئیس پیشین شرکت ملی نفت لیبی با سابقه فعالیت در دبیرخانه اوپک، چهره شناخته شده و موجهی بین اعضای اوپک است.
از دلایلی که اعضای اوپک در سه سال گذشته نتوانستند به اجماعی درخصوص انتخاب دبیرکل دست یابند، پافشاری برخی اعضا برای واگذاری پست دبیرکلی به نامزد خودشان بود. اما شرایط حساس بازار نفت، انگیزه اعضای اوپک برای رفع بن‌بست دبیرکلی را تقویت کرد.
اعضای اوپک بر این مسأله اتفاق نظر داشتند که با توجه به شرایط بازار نفت، باید فردی مشخص و تمام وقت، دبیرخانه این سازمان را اداره کند و شاید به همین دلیل نشست یک صد و چهل و سوم اوپک گره از بن‌بست دبیرکلی گشود.
سید کاظم وزیری هامانه وزیر نفت ایران در این‌خصوص تصریح کرد: با توجه به وضعیت کنونی بازار که تولید‌کنندگان غیرعضو اوپک تولید نفت خود را در شرایط افزایش ذخایر نفت در دنیا بالا برده‌اند که سبب پایین آمدن قیمت‌های نفت خواهند شد، اتفاق نظر بین اعضای اوپک برای انتخاب دبیرکل صورت گرفت.
جمهوری اسلامی ایران در نشست ابوجا با کناره‌گیری کویت، نیجریه و اندونزی از حضور در رقابت انتخاب دبیرکلی، همچنان بر حضور در این عرصه پافشاری می‌کند.
این امر چندان دوام نمی‌آورد و جمهوری اسلامی ایران برای اینکه در آینده متهم به بر هم زدن انسجام بین اوپک نشود، در این دوره نیز از این رقابت کناره می‌گیرد و به نفع نامزد لیبیایی رأی می‌دهد.
بنابراین عبدالله البدری با اتفاق آرای اوپک موفق به احراز پست دبیرکلی اوپک شد و موظف است دبیرخانه این سازمان را به مدت سه سال اداره کند.
درخصوص حضور ایران در عرصه رقابت احراز پست دبیرکلی اوپک باید گفت که این حق مسلمی برای ما به عنوان یکی از اعضای مؤسس و دومین تولید کننده نفت اوپک است.
سیاسی شدن انتخاب دبیرکل
جمهوری اسلامی ایران با معرفی یک نامزد برای پست دبیرکلی اوپک همواره در عرصه رقابت انتخاب دبیرکل حضور فعال داشته، اما متأسفانه تاکنون موفقیتی در این خصوص کسب نکرده است.
حسین کاظم پور اردبیلی نماینده ایران در هیأت عامل اوپک و مشاور ارشد وزیر نفت در امور اوپک چندین سال نامزد ایران برای پست دبیرکلی اوپک بود.
پس از چندین سال ناکامی در این امر، سه سال پیش مهندس بیژن زنگنه وزیر نفت وقت، دکتر سید محمدهادی نژاد حسینیان معاون وقت و کنونی وزیر نفت در امور بین‌الملل را جایگزین کاظم‌پور اردبیلی کرد و لذا وی نامزد ایران برای پست دبیرکلی اوپک شد.
در سه سال گذشته، دبیرخانه اوپک توسط رئیس کنفرانس اوپک اداره شد. طولانی شدن دوره نبود دبیرکل برای اوپک و شرایط حساس بازار نفت، وزرای نفت این سازمان را به تلاش برای انتخاب دبیرکل برانگیخت. این تلاشها از اجلاس ماه سپتامبر 2006 اوپک با طرح شدن مسایلی چون کیفیت و پذیرش نامزدهای کشورها، جدی‌تر شد.
با طرح این موضوع‌ها، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران احساس کرد که نامزد معرفی شده برای این پست (نژاد حسینیان) از آن کیفیت مورد نظر برخوردار نیست و چهره شناخته شده‌ای در اوپک نمی‌باشد. لذا بار دیگر، حسین کاظم‌پور اردبیلی که چندین سال نماینده ایران در هیأت عامل اوپک می‌باشد را به عنوان نامزد ایران برای پست دبیرکلی اوپک معرفی کرد.
همان‌طور که پیش از این گفته شد، ایشان سالها نامزد ایران برای این پست بودند اما نتوانست موفقیتی کسب کند. وزیر نفت علت ناکامی وی در این عرصه را عدم شایستگی او نمی‌داند بلکه معتقد است این امر به دلایل سیاسی بوده است که اوپکی‌ها نمی‌خواهند ایران این جایگاه را داشته باشد و یا به عبارت دیگر، ایران رأی بیاورد.
اینکه چرا اوپکی‌ها چنین اعتقادی دارند و این دیدگاه چه تبعات دیگری می‌تواند در جایگاه ایران در اوپک داشته باشد، مقوله‌ای است که باید جای دیگر به آن پرداخت.
در حالی‌که وزیر نفت و برخی از دست‌اندرکاران مسایل اوپک در وزارت نفت به توانایی‌های مشاور ارشد وزیر نفت در امور اوپک برای نامزدی پست دبیرکلی اوپک تأکید دارند و تنها علت برگزیده نشدن وی را مسایل سیاسی بین‌المللی درخصوص ایران می‌دانند، برخی دیگر معتقدند علت اینکه اعضای اوپک تاکنون به اجماعی درخصوص وی نرسیده‌اند، غالب بودن چهره سیاسی وی بر چهره نفتی‌اش است.
از سوی دیگر، این گروه نه فقط معتقدند افراد شایسته دیگری در مجموعه وزارت نفت برای نامزدی پست دبیرکل اوپک وجود دارد بلکه به وجود نوعی انحصار‌طلبی در این بخش از وزارت نفت انتقاد دارند.
به هر ترتیب دیدگاه‌های موافق و مخالف درخصوص عملکرد وزارت نفت در سالهای گذشته و حال نسبت به این امر وجود دارد. اما نکته اساسی و اصولی آن است که آیا تلاشی برای تربیت افراد برای احراز پست‌های کلیدی و حساس در عرصه داخلی و بین‌المللی صورت می‌گیرد. به نظر قریب به اتفاق کارشناسان پاسخ این سؤال چه در مجموعه وزارت نفت و ارگانهای دیگر، منفی است.
به گفته آنان نه فقط تلاشی در این راستا صورت نمیگیرد، بلکه به برخی از افراد واجد صلاحیت و شایسته میدان عمل و خودنمایی داده نمی‌شود که بتوانند در زمانی جایگزین افراد کنونی شوند. این همان انحصار‌طلبی است که پیش از این گفته شد.
کارشناسان از دیگر آثار این امر را در دست نیافتن ایران به جایگاه مطلوب در دبیرخانه اوپک می‌بینند و معتقدند جایگاه ایران در این دبیرخانه در سالهای گذشته تنزل یافته است و پست‌های کلیدی و حساس در اختیار ایران نمی‌باشد.این در حالی‌است که وزیر نفت جایگاه ایران در دبیرخانه اوپک را بسیار خوب ارزیابی می‌کند و واگذاری مسئولیت ریاست هیأت عامل اوپک به ایران را دلیلی برای آن می‌داند. (ناگفته نماند برای ریاست هیأت عامل اوپک انتخابی صورت نمیگیرد بلکه به صورت نوبتی و چرخشی است.)
وزیر نفت همچنین به تازگی خبر داد که ریاست کنفرانس اوپک که به ترتیب حروف الفبا به کشورها واگذار می‌شود، بعد از کشورهای امارات، الجزایر و اندونزی به ایران خواهد رسید.
اینکه ایران جایگاه مناسب و شایسته در تمام عرصه‌های بین‌المللی کسب کند، آرزوی هر ایرانی است اما برای رسیدن به آن باید راه و روش درستی را اتخاذ کرد. ایران تنها یک بار در تاریخ تأسیس اوپک، توانسته است به جایگاه دبیرکلی اوپک برسد و امیدواریم این جایگاه بار دوم در تاریخ این سازمان به نام ایران ثبت شود.
